Krakau, waar geschiedenis en biercultuur elkaar ontmoeten

Op mijn tocht langs Oosteuropese steden ben ik deze keer aanbeland in Krakau. Voor iedere veertigplusser staan de val van de Berlijnse Muur en het Ijzeren Gordijn nog op het netvlies geprint. De inwoners van de Oostbloklanden werden in het beste geval als onbekenden afgeschilderd en in het slechtste geval als duistere vaandeldragers van het communistische kwaad. Omdat onbekend vaak een immense aantrekkingskracht heeft, is het mijn doel om de voornaamste Oosteuropese steden te bezoeken.

Ik ga het nog tot vervelens toe herhalen, maar Krakau is echt een parel op alle vlak. Kleiner dan Boedapest en Praag, maar wondermooi. Het Poolse leger heeft zich in 1939 tijdig teruggetrokken uit de stad zodat de Duitse Luftwaffe de stad niet gebombarbeerd heeft en je nu nog een prachtige authentieke stad aantreft.

Warschau is de officiële hoofdstad van het reusachtige Polen, maar Krakau is zonder twijfel de cultuurhistorische en katholieke hoofdstad van Polen.

Bij aankomst op de luchthaven merk je onmiddelijk dat Polen in de lift zit als toeristische bestemming. Het land beschikt dan ook werkelijk over alle troeven. De luchthaven is één bouwwerf omdat ze eenvoudig weg een volledig nieuwe luchthaven aan het bouwen zijn. De tijdelijke ongemakken neem je er dan maar bij. Polen is voor ons echt goedkoop en je betaalt dan ook maar een fractie van in België om de taxi te nemen.

Ik overnacht in een aparthotel in de oude Joodse wijk Kazimierz die bekend is van de film Schindler’s List. Oorspronkelijk was de stad een aparte stad. De Joodse cultuur zorgde echter voor een zodanig bloei dat de stad definitief bij Krakau gevoegd werd. Toen de Tweede Wereldoorlog uitbrak, was Kazimierz samen met Warschau de belangrijkste stad voor de Joodse cultuur in Polen. De Joden die er voor de oorlog woonden, zijn bijna allemaal ongekomen in de gaskamers van het nabijgelegen Auschwitz. Pas toen in de jaren negentig de film Schindler’s List hier werd opgenomen, is de wijk opgeknapt. Nu is het een bruisend stadsdeel vol authentieke Joodse restaurants zoals Ariël waar de typische Joodse muziek jou verwelkomt. Bovendien is Krakau het mekka van de Poolse bierscène die gigantisch aan het boomen is. Tien jaar geleden kon je in bijna alle pubs slechts één tot vier typische bieren vinden die allemaal éénheidsworst waren. Een goed craft bier vinden was nog moeilijker dan een speld in een hooiberg te vinden. Nu waait er een craft bier revolutie door Polen waarbij Krakau de beste plek is om de vruchten hiervan te plukken. Deze studentenstad heeft een gigantisch aanbod aan sfeervolle pubs en vele daarvan zijn vol enthousiasme op de craft bier trein gesprongen.

Op het gelijkvloers van mijn hotel bevindt zich het beste Mexicaanse restaurant van Krakau. De mix van heerlijke keuken en goedkope prijs brengen me al volledig in de sfeer om Kazimierz by night te ontdekken.

Vlakbij het hotel vind ik de Omerta Pub. Dit is het café waar de Poolse craft bier scène begon. Ik zal nooit de reden vinden waarom de naam van de pub verwijst naar de Italiaanse maffia. Niks in de bar verwijst naar dit thema. Het belangrijkste is dat Omerta Pub de beste Poolse craft bieren serveert in een ontspannen, vriendelijke, Boheemse sfeer. Omerta Pub heeft twee verschillende bars aan elkaar verbonden, één gewijd aan de Poolse bieren en één gewijd aan andere Europese craft bieren. Ik kan zeker waarderen dat het personeel steeds ter beschikking staat om jou te helpen met deskundig advies over de bieren. Ze kennen duidelijk de bieren die ze serveren.

Het eerste bier is een specialleke : Hopium Sherrylock Holmes (4,8% ABV )van brouwerij Hopium uit Nowy Drzewicz. Dit bier wordt omschreven als een Cherry Ale, maar is helemaal niet zoet. Het heeft een fruitig aroma van citrus, tropische vruchten en natuurlijk krieken. Licht zurig, heerlijk verfrissend met een subtiele bittere afdronk. Een heerlijke dorstlesser.

Ik blijf in het fruitige gamma en beland bij Podgorz Luzy Rajtuzy (5% ABV) dat gebrouwen wordt door de kleine brouwerij Podgorz uit Rabka Zdroj. Deze craft brewery is pas in 2014 opgericht door brouwer Luke Jajecznica. Ik ruik het aroma van passievrucht, mango en niet-herkenbare kruiden. De smaak is zachtbitter met rijpe mango, denneappel en rozijnen. De afdronk is fruitig en in balans. Opnieuw een heerlijk verfrissend bier op deze warme zomeravond.

Ik sluit de eerste avond in Krakau af met Cymbo Pogon (4,3% ABV) en Czarne IPA Equinox die gebrouwen worden bij brouwerij Artezan uit Natolin. Het is één van de veelbelovende Poolse brouwerijen gesticht in 2012 door drie Poolse vrienden.

Cymbo Pogon is een licht witbier met een uitgesproken citrusaroma. Dit bier wordt echter gebrouwen met Nieuw-Zeelandse hop die het bier een speciaal citroengrasaroma geeft. Citroengras en tropische vruchten overheersen in de smaak die heel verfrissend is, licht zurig met een fruitige toets. Een speciaal type witbier met een zurig karakter dat zich vlot laat drinken. Heerlijk !

Czarne IPA Equinox is een zwarte IPA waarbij de geroosterde mout en hopsoorten het bier een specifiek karakter geven. De smaak is geroosterde mout, turf, hoppig en toch zacht bitter in smaak met een bittere afdronk. Je zou zelfs zeggen dat je een vleugje ajuin proeft. Een complex bier met een interessant karakter. Mooi !

De tweede dag laat ik Krakau achter mij en reis ik 100km zuidwaarts naar het Tatragebergte aan de Slovaakse grens. Dit is een bergketen zoals ik er nog niet veel gezien hebt. Je rijdt door het mooie, heuvelachtige Poolse platteland tot er plots een granieten muur van 3000m hoog opduikt. De bergketen is niet breed, maar wel heel lang en vormt de volledige zuidgrens van Polen. Het unieke dorpje Zakopane ligt aan de voet van het Tatragebergte. Wat me onmiddelijk opvalt is hoe religieus de Polen nog steeds zijn. Het is zondagochtend en ganse families, jong en oud, staan rijenlang aan te schuiven om de mis bij te wonen. Velen geraken niet binnen en volgen buiten de mis. Polen is zonder twijfel één van de strengst katholieke landen van Europa. Met de kabellift van een naburige heuvel kan je afdalen tot in het centrum van Zakopane. Alle huizen in dit unieke stadje zijn nog in hout zoals tweehonderd jaar geleden. Een typische stijl waarbij geen enkele spijker gebruikt wordt om de huizen te bouwen. Bovendien zijn ze allemaal versierd met houten kunstwerken. Het kerkhof met de talrijke praalgraven van kunstenaars en lokale nobelen is uniek. Elke graf is een kunstwerk in hout waarbij één van de lokale kunstenaars het beste van zichzelf gaf. Andere toppers zijn de houten kerkjes en de houten, majestueze huizen van lokale kunstenaars. Zakopane is een uniek stadje zoals ik er nog nooit één gezien heb. .

Na een ganse dagreis heb ik ’s avonds nog net de kracht om een andere pub te ontdekken in Krakau. Een nieuw fenomeen in Krakau zijn de craft bier pubs die gelinkt zijn aan één brouwerij. Zo is de pub Viva La Pinta gelinkt aan brouwerij Pinta, één van de beste en meest succesvolle nieuwe brouwerijen die de laatste jaren Polen op de internatioale bierkaart gezet hebben.

De brouwerij Pinta is overal aanwezig. Deze brouwerij werd pas in 2011 opgericht in Zawiercie, maar is al uitgegroeid tot één van de toonaangevende brouwerijen in Polen. Op die vier jaar tijd heeft ze al een gigantisch arsenaal aan bieren gebrouwen met succes. De brouwers houden duidelijk van experimenteren en hebben zin voor humor.

De bar biedt tussen acht en tien bieren op vat aan uit het gamma van brouwerij Pinta met de overige bieren beschikbaar op fles. Het is wel even zoeken vooraleer je de bar vindt aan een binnenkoer in een goed verborgen zijstraatje van één van de bekendste winkelstraten in Krakau.

Atak Chmielu (6,1% ABV) betekent Hop Attack in het Pools en is een hoppig bier in de stijl van een Amerikaanse IPA.. Het heeft duidelijk een rijk smakenpallet met een complex aroma van citrus, bloemen, hars, denneboom en fruit dat van de Amerikaanse hop komt. Het is hergist met Safale US-05 gist op een temperatuur van 18-19°C. Een degelijke beginner.

Ce n’est pas IPA (6% ABV) is gebaseerd op de ‘Bière de Garde’ bieren uit het Noorden van Frankrijk. Het heeft een duidelijk moutig karakter mooi in evenwicht met toetsen van caramel en een subtiele hoppigheid. Een klassiek bier met degelijke ingrediënten

Dag drie staat een bezoek aan de legendarische zoutmijnen van Wieliczka op zo een dertien kilometer van Krakau gepland. De zoutmijnen van Wieliczka zijn enorm groot (zo een 200km) waarvan je een 20km kan bezoeken en staan meer dan terecht op de werelderfgoedlijst van Unesco. Dit is een meesterwerk zoals ik er nog nooit één gezien heb. Alleen hiervoor moet je al eens naar Krakau reizen. Je daalt de mijn af tot 170m onder de grond door het nemen van meer dan 800 trappen! Gelukkig is er op de terugweg een lift die je naar boven brengt. Er heerst een microklimaat met een constante temperatuur van ongeveer 12°C. Uniek is het feit dat alles in zout is. Als je wil kan je zelfs aan de muren of de vloer likken die volledig van zout zijn. Er zijn o.a. binnenmeren waarop je blijft drijven door het hoge zoutgehalte in het water, talrijke standbeelden, een feestruimte en zelfs een volledige kerkzaal waarbij werkelijk alle kunstwerken zoals standbeelden en altaar uit zout zijn. Wekelijks wordt er onder de grond nog een mis opgedragen en de feestruimte wordt regelmatig gebruikt voor trouwfeesten of andere feestelijke aangelegenheden. Het is duidelijk dat de mijnwerkers hier een meesterwerk afgeleverd hebben. Kunst met een grote K. Een adembenemend mooie onderwereld waarvan je stil wordt. Mijn fototoestel begeeft het bijna.

’s Namiddags zak ik voor de eerste keer af naar het centrum van Krakau. Opnieuw werelderfgoed dat zeker niet moet onderdoen voor steden zoals Berlijn, Wenen of Praag. Het Rynek Glowny Marktplein is één van de grootste marktpleinen in Europa en het centraal punt van de stad. Het marktplein is echt heel groot en vormt het middelpunt van het sociale leven met veel terrasjes. Alle straten in het centrum komen hierop uit. Fascinerend is het ondergrondse leven. Het nachtleven speelt zicht grotendeels ondergronds af in de talrijke kelders en ruimtes van de cafés op het marktplein. Centraal staat de majestueuze Lakenhallen. De Lakenhallen symboliseerden vroeger de handelstraditie van Krakau, maar tegenwoordig kopen toeristen hier in één van de vele kraampjes. Rechttegenover de Lakenhallen staat de Mariakerk. Ieder uur van de dag is er muziek te horen. Eén van de torens van de kerk had vroeger de functie van wachttoren. Elk uur laat een trompetist een melodie van vier noten horen. En ook hier hoort een verhaal bij : in 1241 zou een schildwacht met zijn trompet alarm geslagen hebben toen de stad werd aangevallen. Maar na vier noten doorboorde een pijl de keel van de schildwacht. Vnandaar dat ook nu nog de muziek opeens wordt afgebroken.

In één van de straten die naar het centrale marktplein leiden, ligt de pub Multi Qlti aan een binnenkoer. Heel populair bij de studenten van de naburige universiteit, maar ook bij locals en toeristen die de enorme keuze aan goede Poolse bieren zeker kunnen waarderen. Studenten zitten er op hun smartphone te tokkelen in een typisch 1970 decor. Tijd om al het zout van de zoutmijnen door te spoelen.

Kingpin Phantom (6,5% ABV) wordt gebrouwen door Kingpin bij brouwerij Zarzecze uit Poznan en is een IPA met een speciaal karakter. De brouwers van Kingpin zien zichzelf als revolutionair en hebben al serieus aan de bierweg getimmerd sinds hun onstaan in 2014. Ze omschrijven zichzelf als rock’n roll brouwers die focussen op stevig gehopte bieren intens in smaak en karakter.

Ze deinzen er niet voor terug om volop te experimenteren met nieuwe ingrediënten en smaaken. Soms mislukt het, maar soms lukt het ook zoals bij deze Phantom. Stevige geuren van limoen, citrus en jasmijn waaien jouw neusgaten binnen. Smaak is lichtbitter met een intens bittere afdronk. Zonder twijfel een succesvol experiment.

Ik blijf in het IPA gamma en kies voor Hopface Killah (6,4% ABV) dat gebrouwen wordt bij brouwerij Piwne Podziemie uit Rozdzalow. Piwne Oodziemie betekent Beer Underground en is gesticht in 2014 door Darius Piecuch en zijn vrouw Ewelina. Twee bierliefhebbers die de stiel geleerd hebben in de VS. Opnieuw een heerlijke IPA. De geur heeft toetsen van hout, citrus en denneappel. De smaak is medium bitter met een aroma van citrus, hout, denneappel en rozijnen. De nasmaak is bitter met een florale toets. Zonder meer een heerlijke IPA.

Het is duidelijk dat de Poolse biercultuur heel recent mega aan het boomen is want het volgende bier is van de brouwerij Profesja uit Wroclaw, die pas in 2015 opgericht is door een aantal homebrewers. Profesja Cyrulik (3,6% ABV) is een Grodziskie stijl bier. Niet alleen Bamberg in Duitsland is berucht en bekend om zijn rookbieren, maar ook Polen heeft al een heel lange cultuur van rookbieren, de zogenaamde Grodziskie bieren. Dit is er zo één. Vele mensen lusten deze bieren met uitgesproken smaak niet, maar ik ben er een fan van. Het aroma heeft iets van een gerookte makereel met een zurige toets van melkzuur en limoen. Niettemin een mooi evenwichtig bier met een stevige ruggegraat. Voor liefhebbers !

Een bier zeker ook het vermelden waard is de Helio (4,8% ABV) van brouwerij Brodacz uit Sopot, opgericht in 2014. Het is een Poolse Session Rye IPA met een heel uitgesproken karakter vol hoppige toetsen en een rijk pallet aan aroma’s.

Tussen al dat jong Pools brouwersgeweld duikt plots een brouwerij op met een verleden dat teruggaat tot 1889 : brouwerij Fortuna uit Miloslaw. In 1939 kwam de brouwerij onder controle van de Duitse bezetter en na de Tweede Wereldoorlog werd de brouwerij genationaliseerd. De brouwerij kwam toen in handen van de Wielkopolskich brouwerij. In 1995 kwam de brouwerij opnieuw in handen van de oorspronkelijke familie van brouwers en in 1997 begonnen ze opnieuw te brouwen op kleine schaal. Sinds 2011 is brouwerij Fortuna fors beginnen uitbreiden en moderniseren. Ze zijn vooral gespecialiseerd in stouts en porters.

De Komes Porter Baltycki (9% ABV) is zo een klepper. Een sterk bier met een intens, droge smaak die mooi in balans is. Dit bier verwijst naar de traditie van Baltische porters uit de 18^e eeuw die op een bepaald moment één derde van de biermarkt uitmaakten. Speciaal aan deze brouwerij is dat ze nog steeds gebruik maakt van open vaten zoals lang geleden waarbij de spontane hergisting haar werk kan doen. Deze spontane gisting samen een lagering van minimum 3 maanden geeft het bier een specifiek karakter. De droge smaak met toetsen van koffie, bittere chocolade en gedroogde pruimen ondergaat nog een verdere evolutie tijdens de hergisting op fles.

Opnieuw een geslaagde dag met een mooi evenwicht tussen cultuurhistorische bezienswaardigheden en lekkere bieren.

De vierde en laatste dag hebben we enkel nog een bezoek aan het fabriek van Schindler’s List en enkele andere bezienswaardigheden gepland. ’s Ochtends steken we de rivier Wisla over naar Podgorze, de wijk waar de Duitse bezetters tijdens de Tweede Wereldoorlog een joods getto bouwden. Alle Joden werden eerst ondergebracht vanuit Kazimierz in het getto Podgorze dat volledig ommuurd was zodat niemand kon ontsnappen. Vandaar werden ze op de trein naar Auschwitz gebracht. Van de 39000 Joden overleefden er uiteindelijk slechts 300. Op het centrale plein van Podgorze verwijzen de talrijke levensgrote hoge stoelen naar de lege stoelen die achterbleven na de deportatie van de Joden naar de uitroeiingskampen. Op de hoek van het plein is nog steeds de apotheek gehuisvest van de apotheker die destijds talrijke Joden hielp ontsnappen uit het getto.

Schindler’s Listmuseum is opnieuw een unieke belevenis. Het is een ultramodern museum met alle laatste digitale snufjes in een historisch kader. Het lijkt wel of je tussen de interactieve beelden met een teletijdcabine teruggeflitst wordt naar de Tweede Wereldoorlog. Een museum waar je uren kan rondlopen en je aan de hand van allerlei curiosa een beeld kan vormen hoe het er aan toe ging in het Joodse getto tijdens de Tweede Wereldoorlog. Ik kan je garanderen dat zelfs een groep Scandinavische pubers hier stil van wordt. Het lijkt dan allemaal ook levensecht. Bij mijn terugkomst heb ik nog eens de film Schindler’s List van Steven Spielberg bekeken en deze film heeft nu een andere dimensie.

’s Middags besluit ik om via het Planty Park naar de universiteitsbuurt te lopen. Dit stadspark omringt volledig het oude gedeelte van de stad. De mooiste route gaat door de Florianpoort. Dit is een poort van de verdedigingsgordel die tussen de 13^e en de 15^e eeuw werd aangelegd. Via het park bereik ik het kasteel en de kathedraal van Wawel. Hier werden de koningen gekroond in de middeleeuwen. De kathedraal van Wawel is één van de 160 kerken in Krakau. Het verhaal gaat dat op deze plek vroeger een draak woonde in de grot onder de heuvel. De koning van Krakau beloofde de troon en zijn dochter aan diegene die er in slaagde het monster te doden. De schoenlapper Skuba liet de draak een lamsvacht met zwavel eten. Het kroop naar de rivier en dronk water totdat hij ontplofte. Na de dood van de draak werd in het kasteel een groot bruiloftsfeest gegeven. Nu nog steeds moet elke diepgelovige Pool minstens één keer in zijn leven op pelgrimstocht naar de prachtige kathedraal van Wawel gaan. Vanuit de burcht voert de Kanunikkensteeg je naar de universiteitsbuurt. De Kanunikkensteeg is een prachtige oude buurt met nauwe kasseistraatjes en historische gebouwen. Alle gebouwen zijn hier eigendom van de kerk. De afbeeltenis van Karel Wojtila, aartsbisschop van Krakau en nadien paus Johannes Paulus II is prominent aanwezig. De Krakauers zijn duidelijk fier op hun paus. Uiteindelijk kom ik aan bij de Jagielloonse Universiteit, één van de oudste universiteiten van Europa. Deze universiteit kent een rijke geschiedenis, gesticht in 1364. De 600-jarige geschiedenis kan je aan de gevels van de 13 faculteiten duidelijk aflezen.

Leuk om een praatje met een local te voeren. Een student wijst me er op dat er twee dagen geleden een nieuwe microbrouwerij in Krakau geopend is in de buurt van het nieuwe, reusachtige shoppingcenter aan het centraal station. Een leuke tip, want ik ben nog op zoek om mijn bezoek aan Krakau in stijl af te sluiten op culinair vlak.

Brouwerij Lubicz is 14 jaar na het sluiten van de brouwerij in de Lubiczstraat herrezen op een prachtige locatie. Een vervallen industriegebouw is volledig gerenoveerd tot een prachtig complex met loften, bedrijfsruimtes en een gloednieuwe brouwerij, qua uitzicht vergelijkbaar met brouwerij De Kazematten in Ieper. Het brouwverleden van brouwerij Lubicz gaat terug tot 1840 toen Rudolf Jenny de brouwerij oprichtte.

In deze mooie locatie ga ik voor de biersoep met lokale kaas en mout erin verwerkt. Deze soep smaakt echt naar opgewarmde mout en is wel heel speciaal van smaak. Gelukkig maken de bijhorende proevertjes van de Lubicz bieren veel goed.

Lubicz Pszeniczne (5,6% ABV) is een bier type Hefeweizen. Wat me vooral opvalt is het intense bananenaroma met toesten van kruidnagel en tropisch fruit. Het bier is subtiel gehopt met een mooie variëteit aan Duitse en Poolse hopsoorten.

Lubicz Marcowe (6,5% ABV) is een bier type Märzen. Het bier is donkerder dan de Lubicz Lager en gemaakt met Pilsner gerstemout en Munich gerstemout. Een bier met een volle moutsmaak. De naam van het bier verwijst naar de maand maart op het einde van de winter toen dit type bier gebrouwen werd. Nadien werd het bewaard om in oktober tijdens de oktoberfeesten in München te drinken. Hierdoor werd het bier ook vaak Oktoberfestbier genoemd.

Lubicz Alt (5,6% ABV) is genoemd naar de Alt bierentraditie uit Dusseldorf. Alt verwijst naar de oude stijl van bieren die in de 19^e eeuw in Noordrijnwestfalen gebrouwen werden. Altbier stond synoniem voor behoud van de traditionele bieren die zich afzetten tegen de populaire pilsbieren die volop hun intrede maakten. Altbier is een licht, donker bier. De smaak komt vooral voort uit de traditionele Munchen gerstemout en Duitse hop. Carameltoetsen zijn duidelijk aanwezig, maar toch zijn ze niet dominant zodat je een aangename, zachte bitterheid krijgt. Lubicz voegt ook tarwemout en geroosterde mout toe aan hun altbier zodat je een geroosterd aroma krijgt.

Als laatste bier kies ik voor Lubicz Pszeniczne Ciemne (5,6% ABV). Dit is een donker tarwebier. In plaats van lichte tarwemout gebruikt brouwerij Lubicz donkere tarwemout. In combinatie met andere soorten mout zoals Pilsner en Munich proef je tinten van noten, caramel, kruiden, chocolade, vanille en kaneel. Ze geven het bier een rijk aroma.

De vier dagen Krakau zijn voorbijgevlogen. Er staan vele zaken op mijn lijst die ik nog niet bezocht heb. Ik kom zeker terug naar deze mooie, verrassende stad. Krakau is nog niet zo platgetreden zoals Praag. Het immense potentieel van Krakau is nog niet tot in de massamedia geraakt, maar dit zou vlug kunnen veranderen. Wie nog op zoek is naar een citytrip...Krakau is the place to be(er). Aarzel niet en stap het vliegtuig op richting Krakau. Je zal er zeker geen honger en dorst lijden, maar wel perplex staan van de immense schoonheid van de stad en omgeving.