Op bezoek bij brouwerij Emelisse

Brouwerijbezoek Emelisse

Tijdens het laatste weekend van 2013 besluiten we de eindejaarsgekte achter ons te laten en te “vluchten” naar Zeeland. Centrale aanlegsteiger is het Van der Valk hotel te Middelburg met op het programma een bezoek aan de prachtige historische steden Veere, Domburg, Middelburg en Zierikzee. Natuurlijk staat ook een bezoek aan de prachtige kustlijn en de fameuze Deltawerken (met bezoekerscentrum Neeltje Jans) gepland. Tijdens de laatste voorbereidingen, besluit ik toch even vlug om te googelen of er brouwerijen in Zeeland zijn. Uiteindelijk blijken er zes Zeelandse brouwerijen te zijn met tot mijn grote verrassing één van de absolute toppers, brouwerij Emelisse te Kamperland. Een meevaller van formaat dat ik nu nog moet proberen in te kaderen voor mijn echtgenote want het was absoluut niet de bedoeling om er een biertrip van te maken.

Uiteindelijk blijkt dat Zeeland dichter bijligt dan verwacht, want na anderhalf uur en 185km sta ik al voor de ingang van het gloednieuwe hotel Van der Valk te Middelburg. Vlug de valies droppen en hop de auto in op weg naar het historische stadje Veere,  idylisch gelegen aan het Veerse meer en de Oosterschelde. Na de middag staat Middelburg op het programma met de authentiek windmolen ‘De Hoop’ en de historische site rond ‘Lange Jan’. Middelburg is duidelijk ook een winkelstad want het is op de koppen lopen. Om dorst van te krijgen. Ik duik een typische bruine kroeg binnen en vraag naar een lokaal biertje. Blijkt dat er net een nieuw bier toegekomen is, nl. Steevug Tripel van Bad Hair Brewing vof uit Kapelle (Zeeland). Een verdomd lekker hoppig biertje met naast de traditionele ingrediënten eveneens korianderzaad en paradijszaad.

In 2009 begonnen Bram en Jens van Stee met brouwen van bier als amateurbrouwers. Ze sloten zich aan bij de lokale deltabrouwers amateurbrouwersgilde. De recepten liepen uiteen van een simpel witbiertje tot espresso-porter. Maar de favoriet was toch de tripel. Na een paar jaar en vele verzoeken om een biertje te mogen proeven van de thuisbrouwers besloot Jens om in 2012 400l van hun tripel recept bij brouwerij Boelens te laten brouwen met de naam Steevug Tripel om zo voldoende te hebben om de collega’s en vrienden te kunnen laten proeven. Dit brouwsel viel zo in de smaak dat Bram en Jens op 3 januari 2013 zich hebben ingeschreven als brouwerij onder de naam Bad Hair Brewing vof. Logischerwijs moest er natuurlijk ook weer gebrouwen worden en dat werd dit keer gedaan in Raalte bij de Sallandse brouwerij samen met Ruud van Moorst van Brouwerij de Eem. Op 17 januari werd de tripel weer gebrouwen. Begin maart was het dan zo ver...proeven. Het resultaat mocht er wezen, een mooie balans tussen hop bitterheid, moutzoetigheid en gistfruitigheid met een hint van kruiden. Op 15 maart werd het bier voor het eerst afgeleverd.

De tijd is voorbijgegleden en buiten lopen de winkelstraten stilaan leeg. Morgen staat een bezoek aan de ‘monumentenstad’ Zierikzee, het kunstenaarsstadje Domburg en de Deltawerken, Neeltje Jans en de Zeelandbrug op het programma. Maar nu is het tijd om af te zakken naar het nabijgelegen Kamperland waar brouwerij Emelisse gevestigd is.

Ruim van ver kan je de schaduw van het mooi verlichte gebouw zien. Eenmaal binnen in de hal staan de twee koperen ketels – met stoom verwarmd – overduidelijk in het zicht. De kenmerkende geur van het brouwproces hangt overduidelijk in het mooi versierde restaurant dat zich centraal rond de brouwketels in het gebouw bevindt. De brouwketels produceren elk zo een 1000 liter per keer. De brouwerij beschikt verder over meerdere lagertanks die gezamenlijk goed zijn voor circa 180 hectoliter. De jaarproductie ligt op 2000 hectoliter en groeit gestaag. De helft van deze productie exporteert brouwerij Emelisse naar landen als de VS, Brazilië, Zweden, Finland, Noorwegen, Engeland, Frankrijk, Italië en Spanje.
Emelisse is een Zeeuwse brouwerij. Kamperland ligt immers in het hart van Zeeland. De kwaliteit van het Zeeuwse water is gelukkig buitengewoon hoog zodat het vlot kan gebruikt worden als brouwwater. De eerste brouwer van Emelisse is Kees Bubberman. Samen met brouwer John de Vries is hij verantwoordelijk voor de kwaliteit van het rijke biergamma bij Brouwerij Emelisse. Een hoppig karakter is de stempel die zij aan de Emelisse bieren geven. Afhankelijk van de vraag van de markt en van het seizoen besluit brouwermeester Kees wat er gebrouwen wordt. Bovendien staat Emelisse bekend om zijn vernieuwing en internationale oriëntatie. Met enige regelmaat valt de brouwerij in de prijzen. In 2013 nog werd het lentebockbier uitgeroepen tot lekkerste Lentebock van Nederland. Emelisse probeert ook regelmatig nieuwe recepten uit. Zo werkte de brouwmeester in september 2011 samen met de Amerikaanse brouwer Brian Stillwater aan een uniek bier. In 2012 werd een Earl grey IPA gebrouwen met Marble brewery uit Manchester. Ook werd dit jaar met brouwerij Jopen en de Prael een serie vruchtenbock gepresenteerd. Emelisse brouwde daarvoor een geniale rozijnenbock. Later meer over dit bier. Dergelijke experimenten leiden er soms toe dat een nieuw bier in het vaste assortiment wordt opgenomen. Soms creëert de brouwmeester een bijzonder bier dat slechts éénmaal gebrouwen wordt. Emelisse beschikt over oude whiskyvaten waar het bier korte tijd in gelagerd wordt. Dergelijke bieren verkoopt de brouwerij als ‘Emelisse White Label’. In deze serie verschenen o.a. bieren op Wild Turkey, Ardbeg, Bunnahabain, maar ook uit witte wijn en balsamico vaten.
Genoeg verteld...geen woorden, maar daden. Na een rondleiding door de brouwerij en langs de unieke toog, hebben we een rustig tafeltje gevonden. Later wordt dat iets minder rustiger, want een groep Hollandse bierproevers uit de provincie Noord-Holland besluit een uitgebreide bierdegustatie te houden aan een naburige tafel.
De fraaie menukaart  geeft met oog voor detail een mooi overzicht van alle gerechten en bieren. Ik kies samen met mijn echtgenote en dochter voor de brouwerslunch met vis en vlees. Een reusachtige plank met gerookte zalm, garnalen, bisque, kibbeling, gegratineerde mosseltjes, paté, boerenworst, schapenkaas en carpaccio wordt geserveerd met brood en toast. Ondertussen kies ik voor een Emelisse bierproeverij met drie verschillende proefglaasjes van bieren van het vat. Mijn echtgenote kiest voor de Emelisse 2.5.
De Emelisse 2.5 (2,5% vol. alc. – EBU 51 – Plato 8) is een hoppig bier met een verrassend laag alcoholpercentage. Doet geur en smaak nog denken aan een zwaar bier, de werkelijkheid maakt dit bier uiterst doordrinkbaar. Niet voor niets gaat dit bier vaak over de toog als zomerbier. Gebruikte hopsoorten zijn cascade, chinnook, amarillo en simcoe. Een ideaal bier voor de BOB van dienst.
Mijn pallet proefbieren bestaat op aanraden van de brouwer uit 3 speciallekes :

·         Lentebock (6,8 % vol. alc. – EBU 35 – Plato 16) : Traditiegetrouw kent de lentebock een iets hoger alcoholpercentage en een fris bittertje in haar afdronk wat het lentebier beter bewaarbaar maakt. Ingrediënten zijn water, viennamout, pilsmout, munchenermout, Hallertau, Saazerhop, Nelson Sauvin en ondergist. Ik vind dit persoonlijk een lekker, vrij vlot drinkbaar biertje.

·         Winterbier (9% vol. alc. – EBU 35 – Plato 22) : Dit heerlijke donkere winterbier met marshmallows is een echte klepper. Eten & drinken na een winterse wandeling. Bij elke slok lijkt de verwarming een beetje hoger te gaan. Gebruikte hopsoorten zij nugget en amarillo. Ondanks de overtuigende marshmallow geur & smaak is dit absoluut geen mierzoet bier.

·         Rozijnenbock (7,1% vol. alc. – EBU20 – Plato 16) : Persoonlijk had ik vooraf een negatief gevoel bij dit bier omdat ik rozijnen absoluut niet lust en het etiket op de fles niet aanspreekt. Dit is echter het bewijs dat je bij bierdegustaties zowiezo eerst moet proeven vooraleer een oordeel te vellen. Vooroordelen zijn uit den boze. Uiteindelijk blijkt dit mijn absolute favoriet. Wat een schitterend bier ! In opdracht van Mitra, de speciaalbierslijterij van Nederland, brouwen drie brouwerijen een serie bockbieren. Waren het vorig jaar notenbocken, dit jaar is er een serie vruchtenbocken. Emelisse brouwde Rozijnenbock met rozijnen, kaneel en steranijs. Mondvullend genieten terwijl de bladeren kleuren in tinten die vervagen, maar de eerlijke smaak van de herftst binnendringt. Gebruikte ingrediënten zijn munchenermout, pilsmout, caramelmout en roggemout, nugget hop, chinook en cascade hop, rozijnen, steranijs en kaneel.

Ondertussen is de brouwersplank aangekomen en bestel ik een nieuw pakket proefbieren ; ditmaal het IPA gamma. Mijn echtgenote gaat voor de Emelisse Blond. Het is duidelijk dat India Pale Ale de laatste tijd in opmars is. Dit traditioneel extra gehopte bier is door Amerikaanse brouwers stevig onder handen genomen. De Amerikanen brouwen daar bieren die zo gehopt zijn dat zodra je de kroonkurk verwijdert zich een paddenstoelenwolk openbaart. Ook Emelisse waagt zich aan deze hopbom.

Achter Emelisse Blond (6,8% vol. alc. – EBU35 – Plato 16) schuilt eigenlijk de gewone Indian Pale Ale van Emelisse. Brouwmeester Kees Bubberman gebruikt de uit Nieuw-Zeeland afkomstige hopsoort Nelson Sauvin die het bier tonen geeft van grapefruit en de druivensoort Sauvignon Blanc. Mijn echtgenote vindt dit een heel aangemaan bier en haar voorkeur gaat duidelijk naar dit bier uit in plaats van de Emelisse 2.5.

Mijn heilige drievuldigheid IPA’s bestaat uit :

·         Emelisse D.I.P.A. (Double India Pale Ale, 7,9% vol. alc. – EBU 75 – Plato 19) : Hoewel extreme behoudt Emelisse Double IPA perfect de balans tussen fruitig en bitter. Gebruikte hopsoorten zijn chinook, simcoe en saaz

·         Emelisse T.I.P.A. (Triple India Pale Ale, 10% vol. alc. – EBU 115 (!) – Plato 23) : Double is soms niet genoeg. Behalve de dubbele IPA is er inmiddels de Triple IPA ontwikkeld. En ja, dat betekent dat er driemaal zoveel hop is gebruikt als gewoonlijk. Neem een stevige stoel, ga rustig zitten en geniet...maar voor mij is dit toch net een brug te ver. Er zal zonder twijfel wel een markt voor zijn. Gebruikte hopsoorten zijn warrior, simcoe en chinook.                                                                                       

·         Emelisse B.I.P.A. (Black India Pale Ale, 8% vol. alc. – EBU 60 – Plato 18) : Traditioneel gezien staat de IPA voor een blond tot koperkleurig bier met alcoholpercentages tussen de 6 en 7% en pittig gehopt. Het biertype Black IPA is daarom eigenlijk en dijenkletser. De immer doorexperimenterende Amerikaanse brouwers gaan soms zo ver over de rand dat ze met een bier eindigen dat nergens te plaatsen is. Nadat de grenzen van alcoholpercentage en hophoeveelheid van IPA tot in het extreme waren verkend, gingen ze met de kleur spelen. De interpretatie van Emelisse is ingetogen, spannend, gebalanceerd en uitdagend. Zeker geen gemakkelijk bier, maar wel één waarmee deze brouwerij zich duidelijk profileert en laat zien wat het vermag. Ik ben zowiezo persoonlijk al een geruime tijd een liefhebber van Black IPA’s en dit bier kan me absoluut overtuigen. Gebruikte hopsoorten zijn chinook en cascade.

Na dit tweede deel las ik bewust een pauze in vooraleer het laatste deel bierdegusteren aan te vatten. Ik neem de tijd om uitgebreid de brouwinstallatie te inspecteren, een babbelke te doen met de brouwer en uiteindelijk bevriend te geraken met de luidruchtige bende Hollanders aan de tafel naast ons . Die mannen blijken verdomd veel te weten over de Belgische bieren.

Het laatste hoofdstuk besluit ik opnieuw ondergronds te gaan op zoek naar het zwaardere, donkere gamma van bieren.

·         Rauchbier (7% vol. alc. – EBU 34 – Plato 16) : Het drogen van de mout gebeurt tegenwoordig vaak in gesloten trommels, maar hier en daar laat men nog werkelijk een vuurtje stoken om de mout daarboven te drogen. Natuurlijk geeft de rook zijn specifieke smaak af. Bekend zijn de Bamberger Rauchbieren die allemaal een gerookte berkensmaak hebben. Het Emelisse Rauchbier bevat mout die gerookt is boven nat beukenhout. Dat geeft het bier zijn kenmerkende smaak, maar niet zo sterk als bij de Beierse Rauchbieren. Gebruikte hopsoorten zijn chinook en saaz. Een specialleke dat niet mijn persoonlijk voorkeur wegdraagt, maar objectief gezien zeker de moeite waard is.

·         Espresso Stout (9,5% vol. alc. – EBU 75 – Plato 22) : Brouwmeester Kees Bubberman maakt daadwerkelijk gebruik van gemalen espresso bonen, speciaal in Italië geselecteerd. Met een goede 10% alcohol en een riante hopgift is Emelisse Espresso Stout een spectaculair bier dat aan tafel, bijvoorbeeld bij een heerlijk dessert, de show steelt. Geef mij maar dit bier in plaats van een koffie om mijn breugheliaanse maaltijd te laten verteren.

·         I.R.S. (Imperial Russian Stout, 11% vol. alc. – EBU 96 – Plato 26) : Ik sluit af met een klepper van formaat...liefst 11% vol. alc. ! Dit moet de kers op de taart worden. Dit bier verwijst naar een historische episode waarin de Russische tsarina Catharina de Grote niet genoeg kon krijgen van de diepdonkere en zware Engelse stouts. De reis van Engeland naar Rusland duurde destijds lang. Extra alcohol was dan ook nodig om de houdbaarheid te garanderen. Nog steeds hecht men in die contreien belang aan een stevig bier en ook in de Lage Landen neemt de populariteit snel toe. Tonen van zwarte chocolade en koffie zijn zonder probleem in dit harmonieuze bier terug te vinden, de rietsuiker verzacht het bittere karakter. Gebruikte hopsoorten zijn nugget en amarillo. Was de Espresso nog de Italian coffee, dan is dit de Irish coffee met mouilleux en Dame Blanche inbegrepen.

Brouwerij Emelisse heeft me zeker in positieve zin verbaasd. Deze brouwerij heeft eigenlijk één nadeel...dat het een Nederlandse en geen Belgische brouwerij is. Indien deze brouwerij Belgisch was, zou het nog meer erkenning over de ganse wereld krijgen. Het is een prachtige brouwerij met een enorm gamma aan kwaliteitsbieren die één voor één toppers zijn. Brouwmeester Kees Bubberman is niet bang om te experimenteren en heeft duidelijk de brouwersstiel onder de knie. Het is duidelijk dat deze brouwmeester niet alleen de nodige vakkundigheid heeft, maar ook durft innoveren en experimenteren.

Bovendien is het restaurant heel mooi gelegen en is de keuken van hoogstaand niveau. Een bezoek meer dan waard.

We gaan van Brouwerij Emelisse nog heel veel horen en het zal heus niet de laatste prijs zijn dat deze zeeuwse brouwerij in de wacht sleept.  Skål !